Zespół uzależnienia od alkoholu (ZUA) definiowany jest jako zespół takich procesów fizjologicznych i poznawczo-behawioralnych, zdominowanych przez używanie substancji, które zastąpiły zachowania mające wcześniej dla osoby dużą wartość. Cechą charakterystyczną jest to, że nawet po dłuższym okresie czasu utrzymywania abstynencji może pojawić się zjawisko nawrotu symptomów uzależnienia.

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zawiera sześć kryteriów, na podstawie których stawiana jest diagnoza ZUA. Wskazanie trzech lub więcej cech lub objawów występujących łącznie w określonym czasie, w ciągu ostatniego roku daje podstawy do postawienia diagnozy uzależnienia.

Kryteria uzależnienia od alkoholu

Poniżej wymieniono sześć kryteriów uzależnienia oraz ich popularne określenia:

1. silna potrzeba przyjmowania substancji albo poczucie przymusu jej przyjmowania tzw. głód alkoholowy;
2. trudności kontrolowania zachowania związanego z przyjmowaniem substancji, jego rozpoczęcia, zakończenia lub ilości tzw. upośledzenie kontroli;
3. fizjologiczne objawy stanu odstawienia, występujące po przerwaniu lub zmniejszeniu ilości przyjmowanej substancji, w postaci charakterystycznej dla danej substancji zespołu abstynencyjnego, albo używanie te samej lub podobnie działającej substancji, w celu zmniejszenia nasilenia, bądź uniknięcia objawów abstynencyjnych tzw objawy AZA;
4. stwierdzenie tolerancji, mianowicie w celu wywołania skutków powodowanych poprzednio przez dawki mniejsze, potrzebne są dawki coraz większe (typowym przykładem są osoby uzależnione od alkoholu lub opiatów, przyjmujące dobowe dawki, które u osoby bez zwiększonej tolerancji mogą być przyczyną zatrucia lub śmierci) tzw zmiany tolerancji;
5. z powodu przyjmowania substancji psychoaktywnych - narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu poświęconego na zdobywanie lub przyjmowanie substancji, albo odwracanie następstw jej działania tzw. repertuar zachowań alkoholowych;
6. przyjmowanie substancji, mimo wyraźnych dowodów takich jak jawnie szkodliwych następstw, jak: uszkodzenie wątroby na skutek intensywnego picia, stany obniżonego nastroju w wyniku intensywnego przyjmowania substancji albo polekowe obniżenie funkcji poznawczych; należy dążyć do ustalenia, czy osoba przyjmująca substancje była lub mogła być świadoma rodzaju i rozmiaru szkód tzw. picie pomimo szkód.

Rozpoznanie w/w objawów uzależnienia jest elementem wywiadu klinicznego przeprowadzanego przez specjalistów. Badanie klinicznie obejmuje także inne obszary funkcjonowania osoby, które mogą być związane z uzależnieniem.

Opracowanie na podstawie:

• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. UWM „Vesalius”, IPN Kraków Warszawa 2000.

Fot.: © JPC-PROD - Fotolia.com